کد مطلب:16951 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

فرق قضاوت حقوقي و قضاوت علمي و فلسفي چيست ؟

كـسـي كـه در مـسـائل حقوقي داوري مي كند , فقط بايد ماهيت مساله مورد دعوي رابشناسد و ارتـبـاط آنـرا بـا قوانين جاريه بفهمد و سپس اقدام به قضاوت و داوري كندو مسائل حقوقي نوعا قـضـاياي جزئي ( در مقابل كلي ) و حسي هستند كه هر كس دراطراف آنها آگاهي داشته باشد , بخوبي مي تواند از عهده تصور و درك آن بربيايد . او فـقـط نـبـايد از حريم عدالت پا فراتر بگذارد و نيز نبايد بين آنچه كه مي بيند وآنچه كه قضاوت مي كند فرقي بگذارد . و بـالاخـره هـر چه باشد داوري او در يك مسئله اعتباري و قراردادي است كه در جريان خارجي , قضاوتش پيروي مي شود . امـا كـسـي كـه در مـسـالـه عـلـمـي و خـصـوصـا فـلـسفي قضاوت مي كند , كارش مشكلتر و گـرفـتاريش بيشتر است زيرا از يك سو حواس و محسوسات او را به طرف امور جزئي مي كشاند و درمـحـدوده تـشخصات و تعينات او را زنداني مي كند و در نتيجه به او مجال نمي دهد كه به امور كـلـي و مـسائل مجرد و بيرون از دائره طبيعت بپردازد كلياتي كه ديگر معيارهاي مادي و شواهد جـزئي و طبيعي در آنها جريان ندارد و حتي لغات و كلمات هم كه براي كشف مقاصد و نيات بكار مـي رونـد , از طـرح و بـيـان آنـها عاجز مي مانند چون مگر نه اينستكه همين الفاظ و كلمات زاده نيازهاي بشري و نشان دهنده احتياجات مادي انسان است ؟آري همين كلمات را موقعي مي توانيم در فلسفه بكار ببريم كه آنها را از حجابهاي ماده و حدود مادي تجريد كنيم و از تعينات و تشخصات عاري گردانيم . بـديـن ترتيب ملاحظه مي كنيد كه هيچ جاي پائي و يا گذرگاهي وجود ندارد مگر اينكه درآن , هلاكت و خطر , انسانرا تهديد مينمايد . از سـوي ديـگـر عواطف دروني انسان كه او را به پيروي هوي و هوس مي خواند و از رسيدن به حق بـازش مـي دارد , طـبعا او را از وصول به آرمان ايده آل مانع شده و نظر و فكراو را از هدف حق به جانب غرضهاي مادي و پست و گذرا كه نفس , آنها را براي انسان مي آرايد و جلوه گر مي سازد , باز مي گرداند . پـس به چنين وادي خطرناك و ميدان پر نشيب و فرازي نمي تواند قدم بگذارد مگر آن يگانه فردي كه سر از حجاب ماده و طبيعت بيرون آورده و از دام هوي و هوس و موانع مادي فريبا جسته باشد . بـه عـبـارت ديـگر آنكه از كارهاي بد و ناشايست دوري جسته و از رذائل صفات و حالات و ملكات نـكـوهـيده وارسته باشد و در مقام الوهيت فاني شده و جز حق خالص و صريح چيزي برايش باقي نمانده باشد . چـنـيـن شـخص مثل اعلاي فلسفه الهي است و او جز مولانا الامام علي بن ابيطالب ( عليه افضل الـسـلام ) نـيست آري تنها او است نمونه بارز فلسفه الهي و جز او نيست براي تصديق گفتار ما , خـوانـنده محترم مي تواند نظري به تاريخ زندگاني آن بزرگواركه مملو از فضيلت و افتخار و در عين حال آكنده از مصائب و بلايا در راه خدا است بياندازد و بعد اگر قياس جايز باشد , سخناني را كـه از آن حـضـرت در زمـيـنه مسائل الهي نقل شده , با آنچه كه ديگر اصحاب پيغمبر و تابعين و دانشمندان مختلف راجع به مسائل الهي گفته اند مقايسه كند . سپس به تحقيق و تامل درباره آن كلمات درربار و گهروار به ارزيابي دقيق آنها , بپردازد .

---

بررسي هاي اسلامي
طباطبائي - سيد محمد حسين